4-Gelenek ve Görenekler

4-GELENEK VE GÖRENEKLER

A-DOĞUM

     DOĞUM, DOĞAL YOLLARDAN YAPILMAKTAYDI. KÖYDE EBE BULUNMA-

DIĞINDAN YARDIMLAŞMA İLE OLMAKTAYDI. TARLADA ÇALIŞIRKEN DOĞUM YAPAN KADINLARA RASTLANIRDI. HİJYENİK ŞARTLARIN YETERLİ OLMAMASI NEDENİYLE DOĞUM VE SONRASI ÇOCUK ÖLÜMLERİ FAZLA MİKTARDAYDI.

B-ÇOCUK VE ÇOCUK BAKIMI

    1) KUNDAK:

 

İKİ BEZDEN OLUŞMAKTAYDI. İÇ BEZİN İÇİNE BEBE TOPRAĞI DENEN BİR TOPRAK ELENEREK VE HAFİFÇE ISITARAK BEBEĞİN BACAK ARASINA GELECEK ŞEKİLDE KONUR VE SIKICA BAĞLANIRDI. DIŞ BEZ İSE; ÇOCUĞUN BACAKLARI VE KOLLARI DÜZGÜN OLSUN DİYE BEZİN İÇİNDE KALACAK ŞEKİLDE SIKICA BAĞLANIR VE ÇOCUK DEVAMLI ÖYLE KALIRDI.

BEBEKLER İP VE BEZDEN YAPILAN DUVARA, TAVANA VEYA AĞÇLARA ASILI SALINCAKLARDA UYUTULURDU.

     2) SORGUÇ:

            GÜNÜMÜZDE BEBEK EMZİĞİNİN YERİNE SORGUÇ KULLANILIRDI. EKMEK ŞEKERLE ÇİĞNENEREK EZİLİP YUMAŞITILDIKDAN SONRA TÜLBENT İÇİNE KONUR VE EMZİK HALİNE GETİRİLEREK BEBEKLERİN AĞZINA VERİLİRDİ.

            ANNE SÜTÜ HARİCİNDE BEBEKLERE PELTE DENİLEN ÇOCUK MAMASI YAPILARAK VERİLİRDİ. PELTE; ŞEKER, UN, SU VEYA SÜT İLE KARIŞTIRILIR VE KOYULAŞINCAYA KADAR KAYNATILIRDI. YETERLİ KIVAMA GELDİĞİNDE BEBEĞE YEDİRİLİRDİ.

     3) TEDAVİ USULLERİ:

            GEÇMİŞ DÖNEMDE AŞAĞIDAKİ HASTALIKLARA KARŞI ŞU TEDAVİLER UYGULANIRDI.

            -BADEMCİK=TAVUK BAĞIRSAĞINI BOĞAZA SARMAK

                                   =LİMON KESİLEREK BOĞAZA SARMAK

            -BOĞMACA=GELİNCİK ETİ YEDİRMEK

            -KABAKULAK=TENCERE KARASI SÜRMEK

            -ROMATİZMA=SÜLÜK TUTMAK

            BU TEDAVİ YÖNTEMLERİ GÜNÜMÜZDE UYGULANMAMAKTADIR.

C-SÜNNET:

            SÜNNET YAPACAK KİŞİ KÖYE GELDİĞİNDE GEREKLİ DUYURU YAPILIR. SÜNNET OLACAK ÇOCUKLAR YAŞINA BAKILMAKSIZIN KÖY ODASINA GETİRİLEREK SIRAYLA SÜNNET YAPTIRILIRDI. SÜNNET SONU YARANIN İYİLEŞMESİ İÇİN MAZI(MEŞE PALAMUDU) YAKILIR VE YARANIN ÜZERİNE KONURDU. YARA İYİLEŞİNCEYE KADAR BEKLENİRDİ. SÜNNET YAPAN KİŞİ KONTROL İÇİN GELMEZDİ.

D-ASKER UĞURLAMA:

            KÖYDEN ASKERE GİDECEK GENÇLER İÇİN EĞLENCE TERTİP EDİLİR. EĞLENCE ESNASINDA KÖYÜN HOCASI TARAFINDAN DUA EDİLİRDİ. DUAYI MÜTAKİP ASKERE GİDECEK GENÇLERİN ELLERİNE KINA YAKILIR. KINAYI MÜTAKİP GENÇLER BÜYÜKLERİN ELLERİNİ ÖPER, YAŞLILAR İSE İMKÂNLARI DÂHİLİNDE PARA, BAZILARI İSE İÇERİSİNDE KİLOT, FANİLA VE ÇORAP BULUNAN BİR PAKET VERİRLERDİ.

            ASKERE GİDECEK GENÇLER KÖYDEN TOPLUCA DUA İLE UĞURLANIRDI.

E-BAYRAMLAŞMA:

KURBAN BAYRAMINDA, KURBAN EDİLECEK HAYVANI 3-4 GÜN ÖZENLE BAKILIR. HAYVANIN BAŞ, BEL VE KURUĞUNA KINA YAKILIR, TUZ YALATILARAK BOLCA SULANIRDI. NAMAZA MÜTAKİP CAMİDE BAYRAMLAŞILIR VE KURBAN KESİMİNE GİDİLİRDİ. KESİM ÖNCESİ DİNİ VECİBELER YERİNE GETİRİLİR VE KURBAN KESİLİRDİ. KURBAN KESİMİ ESNASINDA KURBANDAN ALINAN KAN ÇOCUKLARIN ALNINA SÜRÜLÜRDÜ.

            RAMAZAN BAYRAMI ÖNCESİ ARİFE GÜNÜ KÖYLÜLER GEREKLİ HAZIRLIKLARI YAPAR, HER AİLE İSTEDİĞİ BİR YEMEĞİ HAZIRLAYARAK KÖY ODASINA GETİRİRLERDİ. ‘KONAK ÇEKME’ OLARAK ADLANDIRLAN BU FAALİYETTEN SONRA AKŞAM VAKTİ İSTEYENLER TAHTA KAŞIKLARINI ALARAK ODAYA GELİRLER VE TOPLUCA ORUÇ AÇARLARDI.

            BAYRAM GÜNLERİ İSE BAYRAMLAŞMA YAPILIR KÜÇÜKLER BÜYÜKLERİ ZİYARET EDEREK EL ÖPERLERDİ. HER EV BAYRAMLAŞMAYA GELENLERE YEMEK VERİRDİ. YEMEKTE MUTLAKA EV BAKLAVASI BULUNURDU.

            BAYRAMLAŞMA BAYRAM NAMAZINA MÜTAKİP CAMİİ İÇİNDE SIRALANARAK YAPILIRDI. EĞER NİŞİNLI BİR KIZ VARSA BİR GRUP ARKADAŞI İLE ERKEK TARAFINA BAYRAMLAŞMAYA GİDERDİ. NİŞANLI KIZA HEDİYE TAKILIR VE YEMEK YENİRDİ.

            KIZ GRUPLARI BAYRAMLAŞMADAN SONRA HARMAN YERİNE ÇIKARLAR, DAİRE ŞEKLİNDE DİZİLEREK TÜRKÜ SÖYLER VE DÖNEREK OYUN OYNARLARDI. BUNLARIN OYUNUNU KÖYÜN DELİKANLILARI SEYREDERDİ.

            ‘KERVANCI BAŞI’ OLARAK İSİMLENDİRİLEN BU OYUN AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE OYNANIRDI.

            KIZLAR HEP BİRLİKTE;

            ‘SELAMÜN ALEYKÜM KERVANCI BAŞI VE ALEYKÜM SELAM KERVACI KEŞİSİ’

            ‘GELİYOR GELİYOR… (ERKEK İSMİ) NIN KARISI’

            DAİRENİN ENSONUNDA BULUNAN KIZIN SEVDİĞİ ERKEĞİN İSMİ SÖYLENİRDİ. ADI SÖYLENEN KIZ KUYRUKTAN AYRILARAK KENARA OTURURDU. OYUN BU ŞEKİLDE KIZLAR BİTİNCEYE KADAR DEVAM EDERDİ.

F-EVLENME VE DÜĞÜN:

           

     1) KIZ İSTEME(DÜNÜRLÜK) VE NİŞAN:

            KIZ İSTEME GÖRÜCÜ USULÜYLE YAPILIRDI. ERKEK TARAFI KIZ TARAFINA ETKİLİ OLABİLECEK BİRİSİYLE DÜNÜRLÜĞE GİDERDİ. ÇOĞU ZAMAN KIZ ERKEK BİRBİRİNİ GÖRMEZDİ. KIZ TARAFI EĞER VERMEYE RAZIYSA ÇOK HÜRMET GÖSTERİR, RAZI DEĞİLLER İSE İLGİ GÖSTERMEZLERDİ. KIZ TARAFI RAZI OLDUĞUNDA ERKEK TARAFI KIZI İSTEMEYE GİDERDİ. BU İSTEME ‘ALLAHIN EMRİ VE PEYGAMBERİN KAVLİYLE… KIZINIZI OĞLUMUZA İSTİYORUZ’ DİYE ANILIRDI.

            EĞER AİLELER ANLAŞIRSA, ERKEK TARAFI BİR KAÇ AKRABASIYLA KIZ EVİNE HEDİYELERLE SÖZ KESMEYE GİDERLERDİ.

            SÖZ KESİLDİKTEN BELLİ BİR SÜRE SONRA ERKEK TARAFI NİŞAN İÇİN YÜZÜK, ALTIN, BİLEZİK, ENTARİ(ELBİSE), KUMAŞ, HELVA, CEMBER(EŞARP) GETİREREK AİLELER ARASINDA NİŞAN YAPILIRDI.

            NİŞANLILIK DÖNEMİNDE KIZ VE ERKEK BİRBİRİNİ GÖRMEZDİ. BU DÖNEM KURBAN BAYRAMINA RASTLADIĞINDA ERKEK TARAFI BİR KOÇU SÜSLER, ALNINA BİR ALTIN TAKARAK KIZ TARAFINA GETİRİR VE KURBANI KESERDİ.

            EĞER NİŞANLI KIZ AYRI YERDEN İSE; ERKEK TARAFI BİR GRUP DELİKANLI İLE KIZIN KÖYÜNE GELİR, GÜN BOYU EĞLENİRDİ. KIZ TARAFI GELEN GRUBU MİSAFİR EDERDİ.

   

     2)DÜĞÜN HAZIRLIKLARI:

            DÜĞÜN ÖNCESİ ALIŞVERİŞ YAPILIR. ERKEK TARAFI KIZ TARAFININ ÖZEL OLARAK İSTEDİĞİ EŞYALARI ALIRDI.

            NİŞANI MÜTAKİP KIZ EVİNDEN, OĞLAN EVİNE BOGU GÖNDERİLİRDİ. BOGU DA KIRMIZI PULLU, TAKKA, POŞU VE GÖMLEK BULUNURDU.

            DÜĞÜN MERASİMİNDEN ÖNCE SAĞDIÇ VE HAKCILAR SEÇİLİRDİ. SAĞDIÇ; GENELLİKLE YAKIN AKRABALARDAN KÜÇÜK ÇOCUKLARDAN SEÇİLİR. HAKCILAR İSE GELİN ALMADA GELİNİN YANINDA BULUNAN ERKEĞİN YAKIN AKRABASI KADINLARDAN; GELİNİN ELTİSİ VEYA GÖRÜMCESİ OLURDU.

            KÖYDE SEĞMENLER DİYE ADLANDIRILAN 10-15 KİŞİDEN OLUŞAN BAŞLARINDA DELİKANLI BAŞI DENEN SİLAHLI BİR GRUP OLUŞTURULURDU. BU GRUP HEM DÜĞÜNÜN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAR HEMDE KÖYDEN DIŞARI VERİLECEK KIZA KARŞILIK DELİKANLI PARASI ALIRLARDI BU PARA KÖYDE BULUNAN, KÖY KONAĞI, CAMİİ VE ORTAK GİDERLERE HARCANIRDI.

     3) DÜĞÜN:

            KIZ VE ERKEK TARAFI DÜĞÜNE DAVET İÇİN 1 METRE KUMAŞ PARÇASI GÖNDERİRLERDİ.

            OĞLAN TARAFI KIZ TARAFINA YÜKLÜK GÖNDERİRDİ. YÜKLÜKTE DÖŞEK, SANDIK, YORGAN VE YASTIK GİBİ MALZEMELER BULUNURDU. YÜKLÜK VE KIZ TARAFININ HAZIRLADIĞI ÇEYİZLER AVULA(AVLU) SERİLEREK 2 KİŞİDEN OLUŞAN GÖZETLEYİCİLER NEZARETİNDE SERGİLENİRDİ. BUNLAR KIZ ÇIKARMADAN ÖNCE ALINARAK OĞLAN EVİNE GÖTÜRÜLÜRDÜ.

            DÜĞÜN MERASİMİ 1 HAFTA SÜRERDİ. DÜĞÜNDEN 3 GÜN ÖNCE DAVUL-ZURNA VE GÖÇEK(KADIN KILIĞINDA ERKEK) KÖYE BELLİ BİR MESAFEDEN İTİBAREN ÇALARAK GELİRDİ. KÖYLÜ VE SEĞMENLER BUNLARI KARŞILAR VE KÖY KONAĞINA GETİRİRLERDİ. TOPLUCA YEMEK YENİR MÜTAKİBEN DAVULCULAR ÇALARAK KIZ EVİNE GELİR VE EĞLENCE BAŞLARDI.

            FASIL DENEN DAVUL ZURNA VE GÖÇEK İLE EĞLENCE SABAH ÖĞLE AKŞAM YAPILIRDI. HER AKŞAM SİNSİN ATEŞİ YAKILIR VE SİNSİN OYUNU OYNANIRDI.

A)    DAMAT GİYDİRME(GÜVEY BAŞI DOLAMA):

DAMAT GİYDİRME YER VE ZAMANI İLAN EDİLİRDİ. İLANDA ‘…GÜVEY BAŞI DOLANDIRMASI VAR.’ DENİLİRDİ. AKRABALAR VE SAĞDIÇ TOPLANIR VE TÖREN BAŞLARDI. TÖREN ESNASINDA BABA OĞULUNA ÇEŞİTLİ HEDİYELER VERİRDİ. TÖRENE KATILANLAR İSE DAMAT VE SAĞDIÇA HEDİYE VEYA PARA VERİRDİ. DAHA SONRA DUASI YAPILARAK DAMAT GİYDİRİLİRDİ. TÖREN AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE YAPILIRDI.

            GİYDİRME ESNASINDA;

‘BAŞI BÜTÜN YİĞİTLER AŞKINA, MUHAMMEDE SALÂVAT

KOLU BÜTÜN YİĞİTLER AŞKINA MUHAMMEDE SALÂVAT

BELİ BÜTÜN YİĞİTLER AŞKINA MUHAMMEDE SALÂVAT’

BU ŞEKİLDE DAMADA SIRAYLA ELBİSESİ GİYDİRİLİRDİ.

-YELEK GİYDİRİLİRKEN;

‘EHLİ PAK YİĞİTLER AŞKINA, SALÂVAT VERELİM MUHAMMEDE

BU YOLU KURAN PİRLER AŞKINA SALÂVAT VERELİM MUHAMMEDE’

-CEKET GİYDİRİLİRKEN;

‘BU BİÇİMİ KİM BİÇTİ. İDRİS A.S. BİÇTİ.

İDRİS A.S. AŞKINA, SALÂVAT VERELİM MUHAMMEDE’

-ÖZEL HAVLU SAĞ OMUZUNA KONURKEN;

‘KİM DOKUDU DERSEN BUNUN BEZİNİ, HZ. SİT DOKUDU BEZİNİ

HZ. SİT PEYGAMBER AŞKINA, MUHAMMEDE VERELİM SALÂVAT’

-DAMATIN KOLUNA POŞU TAKARKEN;

‘ELİ KAN, KOLU KAN, KILICI KAN, CİĞERİ PÜRYAN

ŞEHİTLER AŞKINA SALÂVAT VERELİM MUHAMMEDE’

OKUNARAK DAMAT GİYDİRİLİR. DAMAT GİYDİRME ÇOĞU ZAMAN ERKEK KINASIYLA BİRLEŞTİRİR VE KINA İÇERİSİNDE YAPILIRDI.

B)    KINA GECELERİ:

 KIZ KINASI; GELİN ALINMADAN 1 GÜN ÖNCE YAPILIRDI. GÜNDÜZ, GELİNİN BAŞINA ANA KINASI YAKILIR, KINA VE YEMİŞLER ERKEK TARAFINDAN GÖNDERİLİRDİ. GELİN CASUR(YÖRESEL GİYSİ)DENİLEN, TEPELİK, POŞU, ALDUVAK VE YEŞİL KIRMIZI PULKE GİYERDİ.

            KIZ KINASI, GELİNİN KADINLAR ARASINA GETİRİLMESİYLE BAŞLARDI. KINA YAKILIRKEN AŞAĞIDAKİ TÜRKÜ SÖYLENİR, ÖNCE VARA GELE SONRA ŞIKIDIM OYUNLARI OYNANIRDI.

KINA TÜRKÜSÜ

ALTIN TAS İÇİNDE KINAM KARSINLAR

GÜMÜŞ TABAĞINAN ZÜLFÜM YAZSINLAR

ALTIN MAKASINLA KÂKÜLÜM KESSİNLER

AŞ GEL GARİP ANAM AŞ GEL BEN VARAMADIM

YOLUM GURBEDE DÜŞTÜ HAL SORAMADIM.

BİR ORAK VERİN TARLA SÜREYİM

BİÇEYİMDE ANAM BABAM YOLLAR AÇAYIM

ANADAN BABADAN VAZGEÇ DİYORLAR NASIL GEÇEYİM.

AŞ GEL GARİP ANAM AŞ GEL BEN VARAMADIM

YOLUM GURBEDE DÜŞTÜ HAL SORAMADIM.

BABAMIN DUMANI YÜCEDEN TÜTER

EL KADAR EKMEĞİ BURNUMA KOKAR

BABAMIN YAPISI ALTIN YAPISI, ELLERİN KAPISI GAHİR KAPISI

AŞ GEL GARİP ANAM AŞ GEL BEN VARAMADIM

YOLUM GURBEDE DÜŞTÜ HAL SORAMADIM.

ELLERİN DEVESİ ÇÖLDEN GEÇ GELİR

ÖĞÜNDEN ÖĞÜNE KARNIM AÇ KALIR

ELLER ANAM DEDİKÇE BANA GÜÇ GELİR.

AŞ GEL GARİP ANAM AŞ GEL BEN VARAMADIM

YOLUM GURBEDE DÜŞTÜ HAL SORAMADIM

GURBETLİK GURBETLİK ZALIM GURBETLİK

KAYANIN BAŞINDA ÖTER BİR KEKLİK

SANA YAKIN GELİR AMA BANA GURBETLİK

AŞ GEL GARİP ANAM AŞ GEL BEN VARAMADIM

YOLUM GURBEDE DÜŞTÜ HAL SORAMADIM

MERCİMEK AŞINDANDA ANAM AŞ EDEMEDİM

ZALIM ELLERİNDE ANAM BAŞ EDEMEDİM

ELOĞLUNU BEN KENDİME EŞ EDEMEDİM.

AŞ GEL GARİP ANAM AŞ GEL BEN VARAMADIM

YOLUM GURBEDE DÜŞTÜ HAL SORAMADIM

                        BU DEĞİŞLER OKUNURKEN ORADA BULUNANLARIN VE ÖZELLİKLE GELİNİN HÜZÜNLENDİRİLMESİ AMAÇLANIRDI. KINADA KIZ TARAFI ARKADAŞLARIYLA BİRLİKTE SABAHA KADAR EĞLENİRLERDİ. SABAH NAMAZINA MÜTAKİP GELİN, BİR KAÇ ARKADAŞI İLE KINALI ELİNİ YIKAMAK İÇİN BUGAR(ÇEŞME) YE GÖTÜRÜLÜR VE ELİ YIKANIRDI. ABDEST ALDIKTAN SONRA EVE DÖNÜLÜRDÜ. EL YIKAMAYA GİDERKEN AŞAĞIDAKİ TÜRKÜ SÖYLENİRDİ.

           

ER SABAHTAN ER SABAHTAN

ÜÇ GÜZEL SUYA GİDER,

İKİSİ SU DOLDURMUŞ BİRİ BANA NAZ EDER

ENİŞ OLSUN, ENİŞ OLSUN

MERDİVENİN GÜMÜŞ OLSUN

İŞTE GODUM GİDİYOM ANAM

DAR EVLERİN GENİŞ OLSUN.

ERKEK KINASI; ERKEK TARAFI KIZ KINASIYLA EŞ ZAMANLI OLARAK KINA YAPARAK EĞLENİRLERDİ. BU ESNADA SİNSİN ATEŞİ YAKILIR, SİNSİN OYUNU OYNANIRDI.

DÜĞÜN GÜNÜ GELİN GİYDİRİLİRDİ. BU GİYSİ CASUR, BEYAZ ENTARİ VE 3 ETEKTEN OLUŞURDU. ÖĞLEYE DOĞRU GELİN HAZIR OLURDU. ERKEK TARAFI HAKCILARLA VE ATLA GELİNİ ALMAYA GELİRDİ. HAKCILAR CASUR ÜSTÜNE BEYAZ BAŞÖRTÜSÜ ÖRTERLERDİ.

HAKCILAR, DAVUL EŞLİĞİNDE GELİN ALMA HAVASI ÇALARAK GELİNİN EVİNE GİDERLERDİ. GELİN, HAZIR OLNCAYA KADAR EĞLENCE DEVAM EDERDİ.

GELİN ÇIKMADAN ÖNCE GELİNİN ERKEK KARDEŞİ GELİNE KUŞAK BAĞLAR, BABASI GELİNİN KOLUNA GİREREK DIŞARI ÇIKARIRDI.

GELİN ATA 3 DEFA BİNER VE İNERDİ. 3. BİNMEDE HAREKETLE CAMİNİN ETRAFINDAN DOLAŞTIRILARAK DAMADIN EVİNE GİDİLİRDİ. GELİN DAMADIN EVİNE HAREKET ETMEDEN ÖNCE CEBİNE PARA, ŞEKER, BUĞDAY DOLDURULUR, OĞLAN EVİNE GELDİĞİNDE DÜĞÜNE KATILANLARIN ÜZERİNE SAÇARDI.

GELİN ATTAN İNMEZ, HEDİYE BEKLERDİ. OĞLAN BABASI TARLA, İNEK, DÜVE V.S. VERİR. GELİN KABUL EDERSE, İNMEDEN ELİNE BİR BEBEK VERİLİR VE GELİNİNERDİ. İNDİKTEN SONRADA ELİNDE BULUNAN SU DOLU TESTİYİ KIRARDI.

GELİN GİRECEĞİ EVİN DIŞ KAPININ EŞİĞİNİ ÖPER VE EVE GİRERDİ. GELİN EVE GİRERKEN MAYA ÇALINIRDI. İÇERİ GİRDİKTEN SONRA KADINLAR ARASI EĞLENCE BAŞLARDI.

KADINLAR GELİNİ ÖVMEK İÇİN;

ŞU DAĞLARDAN, BU DAĞLARDAN AŞDUK DA GELDÜK

SARI ALTUNU GÖK KURUŞUNU SARDUK DA GELDÜK

KİMSELERİ BEĞENMEDÜK, SANADAK GELDÜK

İYİ OLURSAN A GELİNİM ÖVERİZ SENİ,

KÖTÜ OLURSAN DÖVERİZ SENİ

İYİ OLURSAN GELİNİM İŞTE BUCAK,

KÖTÜ OLURSAN GELİNİM İPİNEN NACAK

BU EĞLENCE ESNASINDA YÖRESEL TÜRKÜLERLE BERABER 4 OYUN OYNANIRDI. BU TÜRKÜLERİ BAYANLAR KENDİ ARALARINDA SÖYLEYEREK TEF VE KAŞIKLARLA OYNARLARDI. TÜRKÜLERDEN BAZILARI;

                                  ZAHİDEM

AYINAN DOĞARDA GÜNÜNEN AŞAR

ZAHİDEMİ GÖRENİN TEBDİLİ ŞAŞAR

 İYİNİN KADERİ KÖTÜYE DÜŞER

DİKEN ARASINDA KALAN GÜL GİBİ

ZAHİDEM GURBANIM SALLAMA BEŞİK

KÜÇÜK YAŞTA BENİ SEN ETTİN ÂŞIK

AKBUĞDAY BENİZLİM ZÜLFÜ DOLAŞIK

DİKEN ARASINDA KALAN GÜL GİBİ

ZAHİDEM GURBANIM NOLACAK HALİM

YİNE BİR LAF DUYDUM KIRILDI BELİM

GELENDEN GİDENDEN HABER SORARIM

ZAHİDEM BU HAFTA OLUYORMUŞ GELİN.

DİKEN ARASINDA KALAN GÜL GİBİ

                   ……………..

AL BENİ BENİ, SAR BENİ BENİ YAR DEĞİL MİSİN?

VEREM EDİP ÖLDÜREN SEN DEĞİLMİSİN?

                 ………….

İLİMAN ETTİM TAŞA İLİMAN YAR AMAN

BİTMEDİ KALDI KIŞA VAY VAY

                  ………….

MEŞELER GÜVERMİŞ, VARSIN GÜVERSİN

SÖYLEYİN SOYSUZA DURMASIN GELSİN.

VARMASIN KÖTÜYE AYRILSIN ÖLSÜN

KÖTÜ ADAM VAR ÖMRÜNÜ YOK EDER.

                            …………….

BEN BİLEMEDİM YAYLAMIZIN YOLUNU

SAÇIN UZUN BAĞLASINLAR KOLUNU

EĞER ANNEN SENİ BANA VERMEZSEN

YEMİN ETTİM KESECEĞİM YOLUNU

KADINLARIN EĞLENCESİ DEVAM EDERKEN ERKEKLER SİNSİN VE ORTA OYUNU OYNARLARDI. BU OYUNLAR ESNASINDAN ERKEKLERDEN İKİ KİŞİ KADIN İKİ KİŞİ ARAP KILIĞINA GİRER, BİR KİŞİDE DEVE OLARAK ORTA OYUNUNU SÜRDÜRÜRLERDİ.

EĞLENCE YATSIYA KADAR DEVAM EDERDİ. YATSIDAN SONRA KÖY HOCASI DİNİ NİKÂHI KIYAR VE DAMAT SIRTINA VURULARAK ODAYA KONUR VE KAPI DIŞTAN KİTLENİRDİ.

DUVAK MERASİMİ: GELİNİN ERKEK EVİNE GELDİĞİNDEN BİR GÜN SONRA KADINLAR ARASI DUVAK MERASİMİ YAPILIRDI. DUVAKDA AŞAĞIDAKİ TÜRKÜLERLE KADINLAR KENDİ ARALARINDA EĞLENİRLERDİ.

AL DEREDEN ALIN GETİRDİK

PUL DEREDEN PULUN GETİRDİK

…… GIZINI …….. OĞLUNA GETİRDİK

KUTLU OLSUN KOMŞULAR KUTLU OLSUN

AĞIZLARI TATLI OLSUN

DOĞRADIĞI YAĞ OLSUN

DOĞURDUĞU OĞLAN OLSUN

KUTLU OLSUN KOMŞULAR KUTLU OLSUN

GEVEN GİBİ KÖK YAYSIN

KEKLİK GİBİ PALAZ YAYSIN

KUTLU OLSUN KOMŞULAR KUTLU OLSUN

SÖĞÜT GİBİ DALLI OLSUN

GEVEN GİBİ KÖKLÜ OLSUN

DÖRT OĞLUNLA DÖRT KIZIN OLSUN

KUTLU OLSUN KOMŞULAR KUTLU OLSUN

AYAĞINDA ÇİZME MAHALLEYİ ÇOK GEZME

KAYNANININ GÜCÜNÜ ÜZME

KUTLU OLSUN KOMŞULAR KUTLU OLSUN

ELİNDE ORAK

HER HUYUNU ANANIN EVİNDE BIRAK

HAYIRLI OLSUN KUTLU OLSUN

AKŞAM BULAŞIĞINI KURUTMA

KAYNANIN KARŞISINDA SIRITMA

KUTLU OLSUN KOMŞULAR KUTLU OLSUN

BU EĞLENCEYİ MÜTAKİP DÜĞÜN SONA ERERDİ.

G- KÖY EĞLENCELERİ:

            KADINLAR VE ERKEKLER AYRI AYRI TOPLANARAK EĞLENİRLERDİ. KADINLAR HERHENGİ BİR EVDE ERKEKLER İSE KÖY ODASINDA TOPLANIRLARDI.

            KADINLAR TOPLANDIKLARI EVDE GAVURGA YAPARLARDI. GAVURGA BUĞDAY, ÇEKİRDEK VE NOHUTUN KAVRULMASIYLA ELDE EDİLİRDİ. KENDİ ARALARINDA TÜRKÜ SÖYLERLER, OYNARLARDI. BUNLARA İLAVETEN YÜKSÜK

OYUNU OYNUYARAK EĞLENİRLERDİ.

            ERKEKLER İSE KÖY ODASINDA SOHBET EDERLER VE ORTA OYUNU OYNARLARDI.

           

KÖY KONAĞI:

        

            KÖYÜN SOSYAL ETKİNLİKLERİNDE ÇOK ÖNEMLİ YER TUTARDI. KONAK KÖYE GELEN VE GEÇERKEN UĞRAYAN MİSAFİRLERE ÜCRETSİZ YATACAK YER VE YEMEK YEME OLANAĞI VERİRDİ.

           

      

KÖYLÜLER, MİSAFİR GELDİĞİNDE SIRA İLE KONAK ÇEKERLERDİ. GELENLER HAYVANLARINI KONAĞIN ALTINDA BULUNAN AHIRA BAĞLARLAR, KONAKLA GETİRİLEN YEMEKLERİ YERLER VE KÖY KONAĞINDA BULUNAN YATAK VE YORGANLARI KULLANARAK UYURLAR VE SABAH ERKENDEN AYRILIRLARDI.

            KONAKTA GÜNDÜZLERİ DİNİ EĞİTİM YAPILIR, GECELERİ İSE DELİKANLILAR SOHBET EDER VE OYUN OYNARLARDI.

H-ÖLÜM:

           

KÖYDEN BİRİSİ VEFAT ETTİĞİNDE SELASI VERİLİRDİ. CENAZE EVİN ÖNÜNDE CENAZENİN YIKANACAĞI YER ETRAFI KİLİMLERLE KAPATILIR KAZANLARDA ISITILAN SU İLE YIKANIRDI.

            CENAZE NAMAZINA MÜTAKİP MEZARLIĞA GETİRİLEREK USULÜNE UYGUN GÖMÜLÜRDÜ. CENAZE GÖMÜLDÜKTEN 3 GÜN SONRA CENAZE EVİ “AĞIZ AÇMA” GÜNÜ YAPAR VE HELVA İLE ŞEBİT(YUFKA) DAĞITIRDI. MÜTAKİP GÜNLER KÖYLÜLER TARAFINDAN CENAZE EVİNE TAZİYE’YE GİDİLİRDİ. GİDENLER YİYECEK(UN, KURUFASULYE, V.S.) GÖTÜRÜRLERDİ.

           

                        

                                    MEZARLIKTA AĞAÇ DİKİMİ

            ARİFE GÜNLERİ ÖĞLE NAMAZLARINA MÜTAKİP TOPLUCA MEZAR ZİYARETİNE GİDİLİRDİ. MEZARLIK YOLU YARILANDIĞINDA OTURULARAK KÖY HOCASI KURAN OKUR VE TEKRAR DEVAM EDİLEREK MEZARLIĞA VARILIRDI. KATILANLAR YOL BOYUNCA DUA EDERLERDİ. DUADAN SONRA HERKES KENDİ MEZARLIĞINI ZİYARET EDER VE TOPLUCA GERİ DÖNÜLÜRDÜ.

J-KULLANILAN YÖRESEL KELİMELER

1-SINDI=MAKAS              

2-CINNAKLI SAĞAN=KAPAKLI TABAK

3-UBRUK=SU KABI

4-TUHRAN=TOPRAK YAYIK

5-BAKACAK=TAHTA ÇUBUK

6-İMBAL=UCU İĞNELİ SOPA

7-TABLA=HAMUR ATAHTASI

8-İYSİRAN=HAMUR KAZIMA ALETİ

9-YASLAĞAÇ=BAZLAMA DÜZELTME 

    ALETİ

10-PİSLEĞEÇ=ÇEVİRME ALETİ

11-ÜNLE=ÇAĞIR

12-GAARİ=SONRA

13-ENİŞ=İNME

14-PERGİR=HAVLU

15-SORGUÇ=YALANCI MEME

16-GÜLÜ=HİNDİ

17-CANAVAR=KURT

18-ÇÜKÜNDÜR=ŞEKER PANCARI

19-KELEM=LAHANA

20-SIRACALI=DAĞINIK,LAFAZAN

21-SALLANGAÇ=SALINCAK

22-KÜLLÜK=HAYVAN PİSLİĞİNİN

      ATILDIĞI YER

23-TIKGIDI=SARIMSAK DÖVECEĞİ

24-ENTERİ=ETEK

25-ÜTMEK=KAZANMAK

26-HAYAT=BALKON

27-AYAK YOLU=TUVALET

28-OKLAHAÇ=OKLAVA

29-GÜVEY=DAMAT

30-BOĞU=BOĞÇA

31-OĞLAN=ERKEK ÇOCUK

32-ÇERÇİ=PAZARCI

33-DÖVÜŞ=KAVGA

34-TAKKA=ŞAPKA

35-ÇEVRE=MENDİL

36-BUĞAR=ÇEŞME

37-GODUM=BIRAKTIM

38-ÇAŞUR=GELİN GİYSİSİ

39-ALDUVAK=GELİN GİYSİSİ

40-TEPELİK=GELİN GİYSİSİ

41-PULKE=GELİN GİYSİSİ

42-SERGEN=DUVARDAKİ TAHTA RAF

43-YÜKLÜK=YATAKLIK

44-ZEVCE=EŞ

45-DEYNEK=SOPA

46-KÜMPÜR=PATATES

47-GAYGANA=KREP

48-OMCA=ASMA

49-GÖYNEK=ERKEK GÖMLEĞİ

50-ÇIRPI=İNCE AĞAÇ SOPA

51-DÖŞEK=YATAK

52-YAŞMAK=ÖRTÜ

53-GONTURMA=KOYMA

54-YANUT=GELİNE GÖNDERİLEN BOĞÇA

55-ANULA=DAMAT EVİNDEN GELEN ÇEYİZ

56-ZAHİRE=BUĞDAY, ARPA VS.

57-ŞEBİT=YUFKA

58-GUSÜLHANE=BANYO

59-AHRAZ=DİLSİZ

60-HERİF=KOCA

61-KEŞİR=HAVUÇ

62-SUNDURMAK=UZATMAK

63-GADE=BARDAK

64-PIRTICI=GİYSİ SATAN

65-BASMA=KUMAŞ PARÇASI

66-GAREVLE=AYAKKABI CİNSİ

67-CIZLAĞUT=AYAKKABI CİNSİ

68-ÇARUK=AYAKKABI CİNSİ

69-HANAYIT=ANTRE

70-GÖDEN=GÖĞÜS

71-EŞME=KAYNAK SU

72-KİRELİK=BANYO

73-ABICA=AMCA

74-AĞANİN=ABİ’SİNİN

75-NAMAZLA=SECCADE

76-İLİMAN=LİMON

77-GÖCE=AŞURELİK BUĞDAY

78-PALA=YATAK

79-MİNİ=KURU FASULYE

80-FİSTAN=ELBİSE

81-SOMUN=EKMEK

82-İĞSERİN=ÇİVİ

83-ÇILGA YOL=PATİKA YOL

84-ARTMA=ÖRTME

85-AYI BODAĞI=AYI YAVRUSU

86-AĞIRLAMAK=MİSAFİR ETMEK

87-CEMBER=EŞARP

88-SAMUT=SAĞIR, DİLSİZ

89-BILDIR=GEÇEN YIL

90-ÇIKLA=SADE,KATIKSIZ

91-BIDIGIM=AZICIK

92-GORGAPAN=HAMURUN GÖZDE PİŞİRİLMESİ

93-KÖMÜŞ=MANDA
94-MIRIK=KİRLİ SU
95-SIRIM=SIK YAĞAN YAĞMUR
96-SÜYÜM SÜYÜM=DEVAMLI
97-YUMCALA=BURUŞTUR
98-DE=SÖYLE
99-YONGA=TAHTA PARÇASI
100-BIGIDIM=BİRAZ
101-EŞMEK=KAZMAK
102-SALIMINA=RASTGELE
103-ÇOTUK=KESİLMİŞ ÇAM GÖVDESİ

YÖRESEL DEYİMLER:

KARABAKIRDAK= KÜÇÜK KARA KURU

ÖTE EV= ÖTEKİ EV

HIMDIM KENDİM= ŞÖYLE BÖYLE

ÇİFT SÜRME= TARLA SÜRME

BİR ÇIRPI SEYİR GEL= ÇABUK GİT GEL

GÜCÜMÜ GURUTMA= EZİYET ETME

SIRACALI= HASTALIKLI

SUNDURU VER= UZATI VER

ZIKKIMIN PEKİ= ZEHİRLİ, KÖTÜ

YETTİGARİ= YETER ARTIK

DEYYUS= HAKARET

HASPANIN KÖKÜ= ZEHİRLİ, KÖTÜ

AĞRI PEK SAÇTI= ÇOK AĞRIDI

DENGİNİ ALDI= YETERLİ

CANIMA YETTİ=BIKTIM

GEBERE KALDI= ÖLDÜ